Contents:
Dodatkową trudnością jest to, że wszelkie dokumenty musiały być w tym czasie prowadzone w języku rosyjskim. Co dziwne, tak samo słabo udokumentowany jest okres międzywojenny.
Pierwsze konkretne informacje z tego źródła po roku z wyjątkiem roku to dopiero lata czterdzieste dwudziestego wieku. Tę białą plamę próbują zapełnić przede wszystkim wizytacje kanoniczne z lat , , , zachowane w archiwum parafialnym, ale też są to informacje bardo szczątkowe. Dużo ciekawych informacji, choć również nieogarniających całości, a jedynie pewne szczegółowe sytuacje życia parafialnego, zawierają trzy tomy akt tyczących się parafii Nakło, a przechowywanych w archiwum diecezjalnym w Kielcach.
Bardzo ciekawym i oryginalnym źródłem jest również zachowany w archiwum parafialnym rękopis księdza Marcina Hadziewicza, plebana nakielskiego, z końca XVIII wieku, nie ma on jednak, niestety, charakteru kroniki parafialnej. Właśnie kronika parafialna jest najbardziej szczegółowym, a jednocześnie dotykającym wszystkich aspektów życia parafialnego, źródłem.
Niestety, zaczęto ją pisać dopiero w roku Do udokumentowania historii i duszpasterstwa w parafii Nakło po II Wojnie światowej bardzo pomocne okazały się również pisane przez księży proboszczów sprawozdania o stanie parafii przed wizytacją kanoniczną, niektóre dane statystyczne oraz informacje zawarte w ogłoszeniach duszpasterskich. Nie sposób przecenić również takiego źródła jakim są księgi metrykalne zachowane już od roku.
Zygmunta Zaborskiego oraz opracowania Jacka Laberscheka. Aby zachować porządek i uniknąć powtarzania pewnych faktów przy omawianiu poszczególnych aspektów życia parafialnego, przyjąłem następujący rzeczowy plan mojej pracy:. W rozdziale pierwszym próbuję określić miejsce Nakła w regionie naszej Ojczyzny, wśród jej krajobrazów, bogactw naturalnych, ziem, zwierzyny.
Następnie próbuję określić jej dzisiejszą przynależność administracyjną, kościelną i cywilną oraz prześledzić zmiany jakie dokonywały się tu przez wieki. Później chcę zasygnalizować najważniejsze daty, wydarzenia, osoby, które miały wpływ na wizerunek wsi miasta i parafii. Także bezimienni jej mieszkańcy, ich liczebność, przynależność stanowa, zawody, którymi się zajmowali, mieli ogromny wpływ raz na rozkwit raz na podupadanie miejscowości.
Próbuję tu również określić, czy były tu grupy mieszkańców niekatolików i czy mogli mieć wpływ na rozwój gospodarczy czy kulturowy parafii. W rozdziale drugim będę starał się zawęzić obszar zainteresowania do samej parafii jako jednostki terytorialnej, na której rozwija się duszpasterstwo wiernych. Kiedy powstała, jaki był jej pierwotny zasięg terytorialny, gdzie i dlaczego odłączały się od niej poszczególne wioski. W rozdziale trzecim zatrzymam się nad wizerunkiem kościoła jako budynku, w którym gromadzą się wierni. Kiedy powstał, kto był budowniczym, kto konsekrował?
Jaka jest jego budowa, wyposażenie? Jak jego kształt i wyposażenie zmieniały się w ciągu wieków?
W rozdziale czwartym skupię się na Kościele żywym, jakim jest wspólnota ludzi ochrzczonych, wyznających wiarę w Boga w Trójcy Świętej Jedynego. W jaki sposób oddają cześć Bogu, jakie są nabożeństwa, jak ich religijność przenosi się na codzienną lub zinstytucjonalizowaną dobroczynność. W jakich organizacjach się jednoczą, jaką mają możliwość poznawania prawd wiary przez katechizację, prasę i czytelnictwo. Wreszcie w rozdziale piątym próbuję odtworzyć choćby nazwiska duszpasterzy, a gdzie to tylko możliwe ze względu na skąpość źródeł próbuję też przedstawić ich wkład w życie duchowe i materialne parafii.
Gdzie tylko wydawało się możliwe, próbowałem również dotrzeć do tych najbardziej ludzkich, mniej lub bardziej chlubnych cech charakteru chcąc w ten sposób ich postacie bardziej przybliżyć. Zdaję sobie jednak sprawę, że z racji skąpości źródeł spostrzeżenia te mogą być bardzo niepełne, czasem mylące. W zachodniej Małopolsce, przy trasie z Kielc do Częstochowy, 7 kilometrów na zachód od Szczekocin leży wieś Nakło. Leży ono u stóp Jury Krakowsko — Częstochowskiej, stanowiącej naturalne południowe obrzeże dla Niecki Włoszczowskiej, części ciągnącej się z północnego zachodu ku południowemu wschodowi Niecki Nidziańskiej.
Jest ona zapadliskiem pochodzącym z okresu jurajskiego, wypełnionym utworami kredy środkowej i górnej piaskowcami i marglami. W trzeciorzędzie na ówczesny kredowy ląd wdarło się morze, zostawiając pokłady mioceńskie - glin piaszczystych, margli, wapieni. W czwartorzędzie osady lodowcowe pokryły powierzchnię starych utworów na południowym zachodzie Niecki Nidziańskiej warstwą lessów. Obszar ten leży wzdłuż pólnocno — wschodniej krawędzi Jury Krakowsko — Częstochowskiej, która zbudowana jest z wapienia. W tym właśnie obszarze leży dziś wieś Nakło. Do bogactw mineralnych Nakła zaliczyć trzeba przede wszystkim pokłady glin zwałowych, które jeszcze do niedawna używane były do produkcji cegieł w miejscowej cegielni.
Miejscowość posiada również pokłady kamienia. Jest to tzw. Gleby zaliczane do dobrych występują jedynie na południe od Nakła, w kierunku wsi Irządze. Najbliższe sąsiedztwo Nakła to jednak gleby słabe lub co najwyżej miejscami zaliczane do średnich.
Na północ od Nakła w kierunku wsi Przyłęk wspomniane powyżej słabe gleby porasta dość duży obszar leśny. Lasy te zamieszkuje spora liczba dzików, które dają się czasem we znaki uprawom tutejszych mieszkańców. Jest tu również obficie występująca sarna, a nawet daniel, choć ten gatunek należy do rzadkości. Z mniejszej zwierzyny można w okolicy spotkać lisy, borsuki, zająca szaraka. Z ptactwa nie rzadko można zaobserwować drapieżniki, ale jest tu także bażant i niestety w bardzo małej ilości ze względu na stosowane środki ochrony roślin — przeciw larwom stonki kuropatwa.
Nakło leży na obszarze płaskim, nizinnym około 50 m.
Przez Szczekociny, a więc 7 km zaledwie na wschód od Nakła przepływa rzeka Pilica; jeszcze bliżej, bo przez pobliski Tęgobórz przepływa lewy dopływ Pilicy — rzeka Krztynia; a na północ od Nakła biorą swój początek dwie inne pomniejsze rzeczki należące do zlewiska Pilicy. Ów podmokły charakter położenia wsi Nakło znalazło przed wiekami swoje odzwierciedlenie w samej nazwie miejscowości.
Nakło to forma dzisiejsza, niegdyś w dokumentach można było spotkać formę: Nakyel, Nakiel, Nackel. U nas, w Polsce, jest to jedynie nazwa miejscowa. Obszar, na którym leży wieś Nakło, należy do terenów o pradawnym osadnictwie. Pojedyncze wyniosłości kuesty kredowej stanowiły naturalne punkty obronne i były wykorzystywane na grodziska. Około 7 km na zachód od Nakła leży miasto Lelów. Nieopodal miasta, ok. Na tym właśnie kopcu w roku Konrad, książe Mazowiecki nakazał zbudować zamek. Stał się on ważnym punktem obronnym zapewniającym zabezpieczenie i poszerzenie granic księstwa mazowieckiego oraz umocnienie jego wpływów na ziemie krakowską.
W okresie rozbicia dzielnicowego, zamek został przekazany w dzierżawę przez księcia Konrada Mazowieckiego swemu zięciowi Mieczysławowi, księciu opolskiemu.
Po jego bezpotomnej śmierci zamek poddał się Bolesławowi Wstydliwemu, księciu krakowskiemu. Zniszczony podczas wojny Bolesława Wstydliwego z księciem kujawskim w latach — , został przez tego ostatniego odbudowany. W latach — Kraków oraz Małopolskę zajęli Czesi. W ich też rękach znalazł się Zamek Lelowski. Usunął ich stąd Władysław Łokietek. Kazimierz Wielki przebudował i umocnił zamek. Przez cały ten omawiany czas Nakło jak i inne okoliczne wioski znajdowały się pod dużym wpływem kasztelanii castell — zamek lelowskiej.
Były dla niej ważnym zapleczem rolniczym i rzemieślniczym. W XIV wieku kasztelanie zaczęły podupadać i traciły swoje dotychczasowe znaczenie jako jednostki administracyjne.
Powiat lelowski był jednym z siedmiu powiatów wchodzących w skład województwa krakowskiego. W skład powiatu lelowskiego wchodziło w II połowie XVI wieku 9 miast w tym również Częstochowa i wsie, wśród których znajdowało się omawiane przez nas Nakło. Po trzecim rozbiorze Polski Nakło zostało przyłączone do Prus południowych i znalazło się jako gmina w powiecie lelowskim, departamentu kaliskiego. Na terenach tych zostały utworzone 2 departamenty: radomski i krakowski, wchodzące w skład nowo utworzonego Księstwa Warszawskiego.
Nakło znalazło się wtedy jako gmina w powiecie pileckim, departamentu krakowskiego. Po likwidacji Księstwa Warszawskiego zostało utworzone w roku Królestwo Polskie. Rozporządzeniem namiestnika carskiego z dnia 16 stycznia roku został wprowadzony w Królestwie Polskim nowy podział administracyjny na województwa, obwody i powiaty.
Nakło znalazło się jako gmina w powiecie pileckim, obwodzie olkuskim, województwa krakowskiego. W roku nastąpiła nowa reorganizacja administracji państwowej, w wyniku której przemianowano województwa na gubernie, obwody na powiaty, powiaty na okręgi. Z dawnego województwa krakowskiego i sandomierskiego utworzono gubernie radomską. Po klęsce powstania styczniowego dawnemu Królestwu Polskiemu nadano nazwę Kraj Nadwiślański; a od W skład guberni kieleckiej wchodziło siedem powiatów, w tym nowo utworzony powiat włoszczowski.